Makkers staakt uw wild geraas

Hollandser dan Hollands

Wanneer de dagen korter worden en de winkelstraten steeds meer naar pepernoten beginnen te ruiken, kun je geen kinderprogramma meer opzetten of de vrolijk gejurkte goedaard uit Spanje is weer op tv met zijn mijter. En niet alleen als gast in verschillende programma’s, maar ook steeds meer als hoofdrolspeler in allerlei speelfilms. Variërend van snel in elkaar geflanste tv-films die zelfs voor veel kinderen nog te flauw zijn, tot de kwalitatievere producten als Alles is Liefde en Het paard van Sinterklaas.



In de Nederlandse filmgeschiedenis is Sinterklaas echter vreemdgenoeg een onderbelicht fenomeen. Wie op 5 december toch eens een klassieker op wil zetten, kan denken aan Makkers staakt uw wild geraas uit 1960, de vergeten film van de regisseur van De Aanslag en Als twee druppels water, Fons Rademakers.

Deze tweede speelfilm van Rademakers speelt zich af in Amsterdam. We zijn getuige van de voorbereidingen voor Sinterklaasavond van drie gezinnen die elk hun eigen sores hebben. Zo is er het reclame-echtpaar Leegher dat in een – voor de jaren ’60 ongebruikelijke – scheiding ligt en vecht om de aandacht van hun kind. Het oudere echtpaar Keizer heeft andere problemen: zoon Henk heeft geen interesse meer in het familiefeest en hangt liever rond bij zijn nozemachtige vrienden. Tot slot is er de familie Lomijn – een modelgezin, ware het niet dat vaderlief graag buiten de deur eet en moeder hier op Het Heerlijk Avondje achter komt.

Aan de hand van deze drie verhalen toont Makkers staakt uw wild geraas een wereld die o zo Hollands is, maar tegelijkertijd wellicht nogal vreemd overkomt voor de kijker van de eenentwintigste eeuw. Hoe alledaags rebelse pubers, echtscheidingen en buitenechtelijke relaties nu ook mogen zijn, eind jaren vijftig waren dit de eerste tekenen van de aftakeling van het bekende, veilige, burgelijke leven. En niks geen Play Stations, maar je kreeg gewoon een modelspoorbaan van de Beste Sint.

Anders dan de titel doet vermoeden komt de hele Sinterklaastraditie nauwelijks aan bod – kinderen en de Goedheiligman zelf spelen amper een rol – maar juist door niet stil te staan bij tradities en legendes toont de film hoe Sinterklaas een belangrijke peiler is onder het gezinsleven. Als er één avond is waarop iedereen samen thuis zit, dan is het wel op 5 december. De afwezigheid van puberzoon Henk op pakjesavond doet meer verdriet dan de schade die hij aanricht door zijn brommer tegen een auto te parkeren. Meneer en mevrouw Leegher leven 364 dagen per jaar langs elkaar heen, maar dat zij 5 december met anderen viert is onverdraaglijk.

Makkers staakt uw wild geraas is zo een heerlijk historisch document uit de tijd waarin de nu oudere generaties nog hun schoen zetten. Voor wie enigszins bekend is met Amsterdam zorgen de vele buitenopnames ook nog eens voor een heerlijk spelletje “waar is dit opgenomen”. De oude inrichting van de Bijenkorf en het City-theater leveren leuke historische plaatjes op, net als die van de Dam in de oude straatindeling.

Maar niet alleen in de beelden schuilt de herkenning. Al was je er in 1960 nog niet bij, alles aan deze film ademt “vroeger”: Het gezin als hoeksteen van de samenleving, de deftige omgangsvormen. In 1960 ongetwijfeld bedoeld als een sociaal drama – met een nog steeds herkenbare komische ondertoon – anno 2007 druipt de nostalgie er van af. Klaas en Fons slagen er goed in om de Hollanders op hun Hollandst te laten zien.