Un Prophète

Glorieuze gevangenisfilm

Het was vorig jaar de sensatie tijdens het filmfestival van Cannes: Un Prophète van Jaqcues Audiard. De film won de Grand Prix, maar de consensus onder de critici en het publiek was dat hij eigenlijk de Gouden Palm verdiende. Het succes van Cannes zorgde voor meer prijzen en tevens voor het eerste internationale succes van Audiard wiens vijfde titel dit is. Driekwart jaar na de première in Cannes is Un Prophète eindelijk in Nederland te zien en het is inderdaad een meesterwerk.



De film opent in typische Audiard-stijl met een verkleind frame zoals je vroeger vaak in stomme films zag. Malik betreedt een gevangenis waar hij voor een onbekende misdaad zes jaar moet zitten. De angst en onzekerheid zijn van zijn gezicht af te lezen tijdens deze eerste minuten. Op de binnenplaats van de gevangenis wordt Malik geïntroduceerd aan César, een wat oudere Corsicaanse crimineel die feitelijk het pand leidt en de cipiers geld geeft voor extra bescherming. Malik wordt verplicht om een medegevangene - net als Malik een Arabier - te vermoorden en dan in dienst te treden bij César. Wat César echter niet vermoedt is dat Malik, slim als hij is, de Arabieren en de Corsicanen tegen elkaar uitspeelt en bouwt aan een eigen imperium. Als ware hij een nieuw soort crimineel die sluwheid, pragmatisme, grenzeloosheid en bij voorkeur geweldloosheid aan elkaar koppelt, is Malik de spreekwoordelijke profeet die de nieuwe misdadige wereld inluidt.

Un Prophète is een variant op het Franse genre van de polar, een mix van film noir en gangster- dan wel politiefilm waarbij de aanwezigheid en het belang van de goede kant van de wet tot een minimum wordt beperkt. Audiard is bekend met dit genre aangezien zijn twee vorige films ook contemporaine polars waren. De variatie zit hem in dit geval in de toevoeging van de gevangenis waar een groot deel van de film zich afspeelt. Maar net als eerdere films zet Audiard ook nu weer het genre op zijn kop. Zo gaat Un Prophète geen seconde over ontsnappen uit de gevangenis en er is nauwelijks sprake van enige onderlinge relaties, buiten het zakelijke om uiteraard.

De informatie die over de personages wordt verstrekt is minimaal. We weten niet waarom Malik en César moeten zitten of wat hun verleden is. Het gaat om het hier en nu. De handelingen worden met groot vertoon vertolkt door debutant Tahar Rahim die verbluffend overtuigend is en oudgediende en de angstaanjagend spelende Niels Arestrup die al eerder met Audiard samenwerkte en de enige acteur is met echte ervaring en aanzien. Dat laatste is zeer opvallend aangezien hieraan voorafgaand Audiard altijd met de grootste Franse sterren werkte zoals Vincent Cassel en Romain Duris.

Het is echter niet enkel het acteerwerk dat de film intens maakt. Audiard schuwt het niet om de kijker zo nu en dan te confronteren met bruut en ongemakkelijk getoond geweld; Michael Haneke zou zich niet schamen voor enkele scènes die bijna onkijkbaar zijn. Het is overigens geen moment exploiterend maar altijd in dienst van het verhaal. Hetzelfde geldt voor enkele vernuftig gevonden surrealistische momenten wanneer Malik wordt bezocht door de geest van een gestorven gevangene maar ook wanneer Malik een auto-ongeluk voorspelt. Erg sterk is tevens de muziekkeuze die behalve een geniepig subtiele score van Audiards huiscomponist Alexandre Desplat ook enkele popplaten bevat in de stijl van Martin Scorsese.

Zoals gezegd is Un Prophète een film die speelt met verscheidene genreconventies, een vaker bewandeld pad door auteur Audiard. In principe is de film een zero-to-hero-verhaal zoals we al vaker hebben gezien. Maar Un Prophète kent zoveel plotwendingen en intriges dat het blijft onderhouden. De opkomst van een outsider in een criminele organisatie doet sterk denken aan klassiekers als The Godfather en Goodfellas. Maar ook hier speelt Audiard weer met conventies en uitkomsten, al was het maar vanwege het verrassende einde. Het is tenslotte een unieke film omdat, ontstaan vanuit Audiards eigen irritatie, nu eens een film is gemaakt met een Arabische held. En zoals met alle films van Audiard is de held in kwestie geen archetypisch goed persoon, maar een crimineel en een oplichter al ligt dat ook lang niet zo zwart/wit als het doet vermoeden.

Un Prophète is een glorieuze film met fantastisch acteerwerk, dito fotografie en een verrassend en onderhoudend verhaal. Ondanks de onderhuidse spanning neemt de film geen politiek standpunt in, maar blijft het telkens een genrefilm. En het is juist die perfecte mix van kunst en vermaak die de film zo universeel aanspreekbaar maakt, wat al bijkt uit de Oscarnominatie voor beste niet-Engelstalige film en de plaatsing in het programma van het IFFR dat normaal gesproken geen aandacht schenkt aan genrefilms. Un Prophète is een intens meesterwerk dat nog lang in je hoofd zal rondspoken en van Jacques Audiard eindelijk een internationaal erkende filmmaker maakt.

Een korte analyse van Audiards werk is te vinden in dit artikel.

Plaats uw reactie

Naam:

E-mail:

Uw e-mailadres wordt niet getoond.