Film-O-Rama Beter Beeld & Geluid, home cinema Nieuws Buis Agenda Bios Welbeschouwd Columns Film-O-Rakel Film-O-Rama Afmelden Profiel Aanmelden Registeren

 

31/05/2011

Verdwaald in het geheugenpaleis

De Belgische radio- en televisiemaakster Klara van Es maakt met de documentaire Verdwaald in het geheugenpaleis haar filmdebuut. Met haar camera volgt ze een groepje van acht ouderen die in de eerste fase van dementie verkeren. Na geruime tijd in het verzorgingstehuis als vrijwilliger te hebben gewerkt, heeft ze niet alleen een vertrouwensband met de cliënten opgebouwd, tevens weet ze precies hoe het dagelijks leven voor de mensen eruit ziet en hoe ze dat het beste kan vastleggen. Van Es heeft ervoor gekozen het verhaal te vertellen vanuit de beleving van de dementerenden zelf en laat dus geen medische uitleg van dokters en verzorgenden of verhalen van familieleden zien. Een unieke aanpak die resulteert in een ontroerend en confronterend portret.




Het verzorgingshuis ‘De Bijster’ in het Belgische Essen kent een aparte afdeling (woonflat Iduna) waar beginnend dementerenden in een groepje van acht bij elkaar komen te wonen. Dit zogenaamde kleinschaligwonenproject is erop gericht de mensen wat meer een gevoel te geven van een thuis, in plaats van een tehuis, zoals één van de bewoners, de Nederlandse Anita verwoordt. Anita uit Ede is samen met Louise uit Gent en Alice uit Stabroek degene die Van Es centraal heeft staan in haar film. In dertig draaidagen verspreid over een periode van iets meer dan een jaar volgde Van Es de mensen tijdens hun dagelijkse routines (opstaan, koffiedrinken, puzzelen, sigaretje roken), de uitstapjes die worden gemaakt (het strand, carnaval in de stad) en tijdens zogenaamde Mini Mental State Examination onderzoekjes, waarbij zowel het geheugen als de gehele structuur van denken worden geanalyseerd. Naast deze observerende rol, praat Van Es ook een-op-een met de bewoners van Iduna. Ze vraagt hen naar hun verleden en te reflecteren op hun ziekte. Met name de Nederlandse Anita weet dondersgoed dat ze Alzheimer heeft en is zich bewust van haar eigen aftakeling.

Anita zegt zich niet te schamen voor haar ziekte en stelt dan ook dat heel veel mensen van haar leeftijd ermee geconfronteerd worden en dat het niets nieuws is. Vervelend vindt ze het wel, maar als kijker weet je dat ze met haar duidelijke taalgebruik nog heel veel weet te verbloemen. Zo blijkt ook wanneer ze aan tests wordt onderworpen of wanneer ze wat langer aan het woord is en ze zo nu en dan de draad kwijt raakt. Bij Anita ontstaan ook af en toe irritaties als het allemaal niet loopt zoals ze gewend is, en als medebewoners iets niet snappen. Het voordeel aan de woonflat Iduna is dat bewoners van enigszins hetzelfde niveau bij elkaar zitten (de beginfase van dementie) waardoor dit soort irritaties tot een minimum wordt beperkt. Een duidelijk nadeel van deze aanpak is dat mensen weer moeten verhuizen naar het gewone verzorgingstehuis als ze te hard achteruit gaan. Iets dat de bewoners van Iduna zelf ook doorhebben.

Het is jammer dat Klara van Es de niet-subtiele symboliek van een tikkende klok steeds opnieuw gebruikt en veel te dik aangezette dramatische muziek onder scènes zet waarin mensen moeten huilen. Deze foefjes heeft de film helemaal niet nodig, want het is allemaal al verdrietig en confronterend genoeg. Verdwaald in het geheugenpaleis is een bijzonder ontroerende documentaire over een aandoening die door de vergrijzing in Nederland en België alleen maar meer mensen zal gaan treffen. Deze eerlijke documentaire geeft een welkome inkijk in het leven van een beginnend dementerende.

De DVD van Filmfreak Distributie (het Cinema Delicatessen-label) bevat op een trailer na geen extra’s.     




DVD

30/05/2011

Filmfreak Distributie

16:9, Kleur

Dolby Digital 2.0, Nederlands

Nederlands

Naam:
E-mail:

Uw e-mailadres wordt niet getoond.