Sinners' Disease - surviving HIV in Russia

Strijden tegen de onzichtbaarheid

‘Zonder sociaal perspectief’. Die woorden staan in het medisch dossier van de Russische Sasha Volgina. Reden voor die nogal botte uitspraak? Ze is HIV-positief. In de documentaire Sinners’ Disease – surviving HIV in Russia, uit 2011, volgt filmmaker Jan Jaap Kuiper deze Sasha. We zien haar als activiste die strijdt voor betere beschikbaarstelling van HIV-remmers, maar ook als zwangere vrouw die zich hevig zorgen maakt over het welzijn van haar ongeboren kind.



Wanneer Sasha te gast is in een discussieprogramma op televisie wordt scherp duidelijk waar zij en andere aidspatiënten tegen moeten opboksen: een lakse overheid die het te laat bestellen van HIV-remmers afdoet als een onfortuinlijkheid, volslagen idioten met belangrijke functies die het bestaan van HIV ontkennen, lijvige Tokkies die zich afvragen waarom zij moeten betalen voor de ‘avontuurtjes’ van een ander.

Toch laat de documentaire direct na deze scène het maatschappelijke en politieke debat grotendeels achter zich. Vragen omtrent de publieke opinie rond aids of het beleid van de overheid worden niet gesteld, laat staan beantwoord. Maar juist daarin blijkt de kracht van Sinners’ Disease te schuilen. Want de strijd die Sasha levert is een strijd tegen een ondoordringbaar systeem dat zich van publieke opinie niets aantrekt en waarvan het beleid elke logica ontbeert: de Russische Doema.

En zo zien we hoe Sasha keer op keer met een groep mededemonstranten protesten voorbereidt en uitvoert. En hoe ze keer op keer door de politie worden ingerekend en beboet. Het lijkt een constante en soms schijnbaar zinloze herhaling van zetten en er zijn momenten waarop je je als kijker afvraagt of Sasha’s onverzettelijkheid niet vooral hopeloos is. Maar het is uiteindelijk vooral bewondering die ze bij mij oproept. Bewondering omdat ze, telkens opnieuw, tegen de waarschijnlijkheid in gaat om de nog blanco toekomst van haar kind veilig te stellen.

Het is overigens een conclusie die Kuiper uitdrukkelijk aan de kijker laat. Hij observeert op gepaste afstand en velt nergens een oordeel. En juist daardoor krijgt Sinners’ Disease de kans het onderwerp aids te overstijgen. De film schetst een beeld van de wrange realiteit van Rusland waarin mensen aan de zogeheten onderkant van de maatschappij maar al te makkelijk in de anonimiteit verdwijnen. Zonder stem, zonder gezicht, zonder ‘sociaal perspectief’.

Onlangs nog werd in de Doema een wet aangenomen die het mogelijk maakt deelnemers aan niet door de overheid gesanctioneerde demonstraties boetes op te leggen van omgerekend 7.200 euro. Vooral kleinschalige protesten, zoals Sasha deze organiseert, zijn gedoemd door de nieuwe wet. En dat is dan misschien wel het belangrijkste wapenfeit van Sinners’ Disease. Waar onder leiding van Poetin de minder florissante marges van de Russische maatschappij steeds verder in onzichtbaarheid worden gedrukt, geeft deze documentaire een van die marges een gezicht. En het is een gezicht dat bijblijft.

Plaats uw reactie

Naam:

E-mail:

Uw e-mailadres wordt niet getoond.