Simon

Verfilming van het semiautobiografische boek van Fredriksson slaagt maar ten dele

Pas op 53-jarige leeftijd debuteerde de Zweedse schrijfster Marianne Fredriksson. Met, toepasselijk voor een debuut, "Het boek Eva". Toch wist Fredriksson in haar relatief korte schrijfperiode (ze stierf in 2007 op 79-jarige leeftijd) wereldwijd meer dan 17 miljoen boeken te verkopen. Eén daarvan, het semiautobiografische "Simon" over een jongen die opgroeit tijdens de Tweede Wereldoorlog en volwassen wordt in het naoorlogse Zweden, is nu verfilmd. Regisseuse Lisa Ohlin heeft haar uiterste best gedaan het omvangrijke boek recht te doen, maar het resultaat is een film met twee gezichten.



Simon (Zweedse titel Simon och Ekarna) opent als de titelheld (Jonatan Wächter), zoon van eenvoudige plattelanders, elf jaar oud is. Hij is introvert, leest graag en weet zijn ouders over te halen hem naar school te laten gaan. Daar ontmoet hij Isak (Karl Martin Eriksson), een joodse jongen met rijke stadsouders. De twee worden vrienden terwijl in het continent de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Als de oorlog voorbij is, verschuift het zwaartepunt van de film naar een familiegeheim met Simons identiteit als inzet.

Het boek van Fredriksson kent een grote hoeveelheid zijplots en bestrijkt een lange periode. Ondanks, en deels ook doordat Ohlin en (Nederlands) scenarioschrijfster Marnie Blok veel van die personages en verhaallijnen geschrapt hebben, levert dat problemen op. Grootste euvel is dat de film uiteenvalt in twee delen met elk een eigen zwaartepunt. Het eerste deel, dat zich richt op de vriendschap tussen Simon en Isak, is veruit het sterkste. Ohlin neemt de tijd om uit te tekenen hoe Simon steeds meer trekt naar Isaks vader Ruben (Jan Josef Leifers), die hem de wereld van de kunst inleidt, terwijl Isak uit zijn angstige apathie wordt gehaald doordat Simons vader Erik (Stefan Gödicke) hem meeneemt naar zijn werkplaats.

In het tweede deel, waarin de inmiddels adolescente Simon (Bill Skarsgård) op zoek gaat naar zijn identiteit, volgen de gebeurtenissen elkaar steeds sneller op en weten daardoor steeds minder indruk te maken. Zo is er een verhaallijn rond het joodse nichtje van Ruben dat na de oorlog getraumatiseerd terugkeert uit een concentratiekamp. Er ontstaat een korte liefdesaffaire tussen haar en Simon die zeer abrupt weer over is en daarna geen rol van betekenis meer speelt. Een dergelijk complex personage introduceren voor een zo onuitgewerkte verhaallijn is zonde en afleidend.

Maar het is de rol van de oorlog die het meest problematisch is. In feite is de oorlog verhaaltechnisch niet veel meer dan de katalysator voor Simons onderzoek naar de geheimen in zijn familie. Dat is niet erg, maar het punt is dat het ook zo voelt. De oorlog komt maar zeer marginaal in beeld en wordt in het tweede deel vooral wat onhandig in herinnering geroepen door bijvoorbeeld het eerder genoemde plotseling opduikende en dan weer verdwijnende joodse nichtje van Ruben.

Ondanks dat Simon prachtig in beeld is gebracht (let vooral op het shot van de getakelde kameel) en verdienstelijk wordt geacteerd (zonder echte uitschieters of het moet Helen Sjöholm zijn als de moeder van Simon) maakt het gebrek aan balans dat de film je als kijker niet weet mee te slepen. Had deze film willen slagen, dan hadden de makers nog radicaler moeten snijden; het aloude "less is more"-mantra. Dat wordt eigenlijk duidelijk in de eerste scène waarin Simon zijn volwassenwording afdwingt door een steen te gooien tegen de bast van de eik waarin hij middagen lang leest en wegdroomt. In de film een ronduit bombastische scène met heftig geluid en slow-motion. Vergelijk dat met de nog geen halve pagina die het boek nodig heeft, eindigend met drie simpele zinnen die ik nooit ben vergeten sinds ik het boek tien jaar geleden las:

De grote eik werd stil en de jongen wist dat er iets belangrijks gebeurd was. Hij slikte de brok in zijn keel weg, zijn verdriet verloochenend.
Dat was de dag dat hij zijn kindertijd vaarwel zei.

Plaats uw reactie

Naam:

E-mail:

Uw e-mailadres wordt niet getoond.